John Hopfield i Geoffrey Hinton otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za rok 2024 za pionierską pracę, która położyła podwaliny pod dzisiejszą rewolucję sztucznej inteligencji.
To prestiżowe wyróżnienie rzuca światło na głęboki wkład naukowy tych dwóch wizjonerów, których prace zmieniły zarówno nasze rozumienie sztucznej inteligencji, jak i jej wpływu na życie codzienne.
John Hopfield, amerykański naukowiec i profesor na Uniwersytecie Princeton, zasłynął z stworzenia w 1982 roku modelu pamięci skojarzeniowej. Ten model sieci neuronowej naśladuje sposób, w jaki ludzki mózg przechowuje i rekonstruuje informacje. Jest to koncepcja, która jest obecnie podstawą przetwarzania systemów AI dane i obrazy. Jego prace połączyły dziedziny fizyki, neuronauki i obliczeń, umożliwiając maszynom „uczenie się” poprzez przechowywanie wzorców i przywoływanie ich w sposób przypominający ludzką pamięć.
Tymczasem Geoffrey Hinton, brytyjsko-kanadyjski informatyk, jest powszechnie uważany za „ojca chrzestnego sztucznej inteligencji” za swoje przełomowe odkrycia w dziedzinie głębokiego uczenia się. Prace Hintona nad sieciami neuronowymi umożliwiły komputerom rozpoznawanie wzorców i uczenie się na podstawie ogromnych ilości danych, co stanowi innowację stanowiącą obecnie podstawę wielu zastosowań, od rozpoznawania mowy po przetwarzanie obrazu. Stworzenie przez Hintona algorytmu propagacji wstecznej zrewolucjonizowało sposób uczenia się systemów AI, a jego wkład jest głęboko osadzony w technologiach, które napędzają platformy takie jak algorytmy wyszukiwania Google, pojazdy autonomiczne, a nawet diagnostyka opieki zdrowotnej.
Kluczowy moment
Nagroda Nobla zostaje przyznana w kluczowym momencie w karierze Hintona. W 2023 roku trafił na pierwsze strony gazet opuszcza stanowisko w Google swobodniej omawiać potencjalne zagrożenia stwarzane przez sztuczną inteligencję. Wyraził głębokie zaniepokojenie faktem, że sztuczna inteligencja może w końcu przewyższyć ludzką inteligencję, co będzie miało nieprzewidziane konsekwencje. „Nie mamy doświadczenia, jak to jest, gdy ktoś jest mądrzejszy od nas” – zauważył Hinton podczas konferencji prasowej Nobla. Choć Hinton uznaje transformacyjny potencjał sztucznej inteligencji w takich dziedzinach jak opieka zdrowotna, ostrzega również przed koniecznością przygotowania się na związane z nią ryzyko, zwłaszcza na możliwość wymknięcia się systemów sztucznej inteligencji spod kontroli człowieka.
Hopfield podziela podobne poczucie ostrożności, zastanawiając się nad dwoistą naturą postępu technologicznego. „Jest się przyzwyczajonym do posiadania technologii, które nie są wyłącznie dobre lub tylko złe” – skomentował, wskazując na równowagę, jaką społeczeństwo musi osiągnąć pomiędzy innowacją a odpowiedzialnością.
Obaj laureaci poświęcili swoje kariery odpowiedzi na jedno z najgłębszych pytań ludzkości: w jaki sposób maszyny mogą wykazywać inteligencję i jakie są konsekwencje budowania systemów, które potencjalnie mogą przewyższyć swoich twórców? Ich wkład nie tylko położył podwaliny pod uczenie maszynowe, ale także pobudził szersze dyskusje na temat etyki, odpowiedzialności i przyszłej roli sztucznej inteligencji w społeczeństwie.
Komitet Noblowski rozpoznany swoje osiągnięcia jako rewolucję w nauce i inżynierii, zauważając, że ich innowacje „zmieniają codzienne życie” ludzi na całym świecie. Nagrodą w wysokości 11 milionów koron szwedzkich (1,1 miliona dolarów) podzielą się Hopfield i Hinton w uznaniu zarówno przełomów technicznych, jak i wizjonerskiego wpływu ich pracy.
Laureat fizyki z 2024 r. Geoffrey Hinton wykorzystał sieć opracowaną przez jego współlaureata Johna Hopfielda jako podstawę nowej sieci: maszyny Boltzmanna. Dzięki temu można nauczyć się rozpoznawać charakterystyczne elementy w danym typie danych.
Za pomocą maszyny Boltzmanna można klasyfikować… pic.twitter.com/LMinR0vA0n
— Nagroda Nobla (@NobelPrize) 8 października 2024 r
Historia stworzona
Nagroda ta przechodzi także do historii Nagrody Nobla, która tradycyjnie honoruje fizyków za odkrycia z zakresu teorii atomowej, mechaniki kwantowej i kosmologii.
Przyznanie nagrody pionierom sztucznej inteligencji odzwierciedla coraz większe przenikanie się fizyki, obliczeń i neuronauki – dziedzin, które kiedyś uważano za odrębne, ale obecnie głęboko ze sobą powiązane dzięki wysiłkom takich postaci jak Hopfield i Hinton.
W miarę rozwoju przyszłości sztucznej inteligencji prace tych dwóch laureatów będą nadal kształtować kierunek tej dziedziny. Niezależnie od tego, czy będzie to odblokowywanie nowych odkryć naukowych, tworzenie inteligentniejszych systemów opieki zdrowotnej, czy też stawianie ważnych kwestii etycznych, ich dziedzictwo będzie miało wpływ na to, jak będziemy myśleć o inteligencji – zarówno ludzkiej, jak i maszynowej – przez przyszłe pokolenia.
Mając w ręku Nagrodę Nobla, Hopfield i Hinton nie tylko zapewnili sobie miejsce w historii, ale także zapoczątkowali dalszy dialog na temat obietnic i zagrożeń związanych ze światem napędzanym sztuczną inteligencją, który pomogli stworzyć.
Pozostaje pytanie: czy ludzkość może pokierować tą potężną technologią, aby zapewnić korzyści społeczeństwu, czy też stanie się siłą, nad którą już nie mamy kontroli? Tylko czas-i ciągłe innowacje—powie.
Autor wyróżnionego obrazu: Królewska Szwedzka Akademia Nauk
